Εισαγωγή
Το εκπαιδευτικό εγχειρίδιο “In my Art” έχει ως στόχο να μοιραστεί πρακτικές βασισμένες στην τέχνη με youth workers, εκπαιδευτικούς, δασκάλους, ηγέτες νεολαίας, οργανώσεις και οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να ανακαλύψει νέες προσεγγίσεις και ιδέες για την προώθηση της διαπολιτισμικής οικοδόμησης της κοινότητας μέσω της τέχνης(ων).
Το καινοτόμο στοιχείο της εμπειρίας “In my Art”, που περιέχεται στο παρόν εγχειρίδιο ως εργαλείο ανάγνωσης και παρέμβασης, αποτελείται από διάφορες μεθοδολογίες και τεχνικές για την ανάπτυξη κοινοτήτων χωρίς αποκλεισμούς και διαπολιτισμικών κοινοτήτων προσαρμοσμένων σε διαφορετικά κοινωνικοπολιτισμικά και εκπαιδευτικά πλαίσια. Το στοιχείο αυτό βασίζεται στην αναγνώριση της μοναδικότητας και της πολυπλοκότητας των δυναμικών των κοινοτήτων που πρέπει να γνωρίζουμε για να δράσουμε ως φορείς αλλαγής.
Οι πρακτικές που περιγράφονται στο εγχειρίδιο εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια των τοπικών δραστηριοτήτων του έργου “In my Art” μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Ιουλίου 2021, εμπνευσμένες από την ιταλική εμπειρία του Arte migrante (www.artemigrante.eu) .
Η εμπειρία του “In my Art” επιβεβαιώνει και δείχνει ότι η προώθηση της κοινωνικής ένταξης των ατόμων με λιγότερες ευκαιρίες λόγω του μεταναστευτικού τους υπόβαθρου απαιτεί τη συμμετοχή ολόκληρης της κοινότητας και όχι τη δημιουργία στοχευμένων περιβαλλόντων.
Στο πλαίσιο του προγράμματος “In my Art”, η τέχνη αναφέρεται σε οποιαδήποτε πολιτιστική έκφραση (όπως εικαστικά, χορός, μουσική) που χρησιμεύει ως “αφορμή” για να βρεθούμε όλοι μαζί. Το κλειδί είναι η δημιουργία ανοικτών και χωρίς αποκλεισμούς περιβαλλόντων που επιτρέπουν στους ανθρώπους να μοιράζονται τον πολιτισμό τους χρησιμοποιώντας διαφορετικές γλώσσες (τέχνες).
Οι πρακτικές που περιγράφονται στο εγχειρίδιο εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια των τοπικών δραστηριοτήτων του έργου “In my Art” μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Ιουλίου 2021. Αυτές έλαβαν χώρα στην Ιταλία (Μπολόνια και Παλέρμο), το Ηνωμένο Βασίλειο (Λίβερπουλ), τη Γαλλία (Λιλ), την Ελλάδα (Θεσσαλονίκη), τη Γερμανία (Bremerhaven) και την Ισπανία (Μάλαγα). Ξεκίνησαν με ένα πρόγραμμα κατάρτισης για τους youth workers τον Οκτώβριο του 2019. Η κατάρτιση βασίστηκε στα αποτελέσματα μιας “έρευνας δράσης” (διανοητικό αποτέλεσμα 1)[1] σχετικά με τον αντίκτυπο της τέχνης στην κοινωνική ένταξη των νέων μεταξύ Δεκεμβρίου 2019 και Σεπτεμβρίου 2020.
Η έρευνα-δράση βοήθησε τους youth workers να κατανοήσουν καλύτερα πώς η τέχνη μπορεί να αναπτύξει διαπολιτισμικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινότητες σε μονοπάτια μη τυπικής εκπαίδευσης. Συμμετείχε άμεσα η ομάδα-στόχος μας (νέοι) στην ανάληψη της έρευνας και της πιλοτικής φάσης των πρακτικών που βασίζονται στην τέχνη – μέσα και με – τις τοπικές κοινότητες. Αυτή η άμεση συμμετοχή ήταν ένας βασικός παράγοντας που έκανε την εμπειρία “In my Art” σχετική με τις ανησυχίες και τις ανάγκες των νέων στις διάφορες τοπικές κοινότητες στην Ευρώπη.
Από αυτή την άποψη, οι ομότιμες μεθοδολογίες και οι οριζόντιες προσεγγίσεις αντιπροσωπεύουν μια εκπαιδευτική στρατηγική που ευνοεί τη δυνατότητα αλλαγής:
“Το αίσθημα μιας κοινότητας με τους άλλους εμπλεκόμενους, το μοίρασμα παρόμοιων προβλημάτων ή κοινών εμπειριών μαζί τους, προάγει την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής επικοινωνίας” (Vitone M.)
Το έργο επηρεάστηκε άμεσα από τις συνέπειες της πανδημίας Covid-19. Αυτό οδήγησε σε επανεξέταση των μεθόδων και των στόχων με βάση τους οποίους είχε σχεδιαστεί η παρέμβαση.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου λουκέτου τον Μάρτιο του 2020, που βιώθηκε σε πολλές χώρες της Ευρώπης και παγκοσμίως, το έργο “In my Art” αποτέλεσε άγκυρα αντίστασης και ελπίδας για πολλούς νέους και youth workers, διεγείροντας τη δημιουργική σκέψη και την ανάπτυξη δεξιοτήτων ψηφιακής τεχνολογίας. Ως εκ τούτου, το παρόν έργο αντιπροσωπεύει τη μνήμη μιας εξαιρετικής ιστορικής περιόδου. Η σύμπραξη αναλαμβάνει την ευθύνη να αφηγηθεί και να αναδείξει πώς πέρα από τις διαφορές, είμαστε όλοι ευάλωτοι άνθρωποι που αναζητούν ένα μέλλον ειρήνης, σχέσεων και καλής διαβίωσης μαζί μέσα στη διαφορετικότητα.
